Mâm cơm của người dân Tây Nam Bộ thường phải có những món phải đủ sắc đủ vị, hay có khi cần phải chuẩn bị vài giờ đến vài ngày,... nhưng cũng có những món lại chẳng tốn kém chút thời gian nào mà vẫn ngon miệng từng một thời gắn bó với người dân sông nước.
Một trái dừa tươi và một con khô mặn cũng đủ bữa. (Ảnh: Sưu tầm)
Cơm trắng chan nước dừa tươi
Bến Tre nói riêng và miền Tây nói chung đều được gọi là xứ dừa. Vì thế những món ăn quen thuộc từ ngọt đến mặn hầu hết đều có sự góp mặt của loại trái cây ngọt lành này như đặc sản món bánh xèo muốn thơm béo phải nhiều nước cốt dừa, chuối nếp nướng nước cốt dừa hay cơm sen trái dừa ở miệt Đồng Tháp,...
Cơm trắng chan nước dừa tươi, già trẻ lớn bé người miền Tây ai cũng biết và còn ghiền vị, món ăn chất chứa kỷ niệm tuổi thơ và những năm tháng gian khó trước đây.
Bưng tô cơm nguội, ngả trái dừa tươi chặt chừng 3 nhát dao bén rồi chan trực tiếp nước dừa vào tô cơm, nạo thêm miếng cơm dừa non rồi bốc thêm con khô muối chiên của mẹ để trong bếp là hết ý. Vị mặn mòi của con khô con cá lại vừa đủ hài hòa với cái thanh trong, mát lành của nước dừa tươi, đơn giản nhưng cực kỳ bắt miệng.
Theo lời kể của những người đã độ tứ tuần, vì cuộc sống ngày xưa quá khó khăn, dù cho tôm cá có trù phú nhưng không phải lúc nào cũng đủ đầy, nhà sẵn dừa nên chặt rồi chan cơm nguội cho dễ trôi cơm mà chẳng phải mất công nấu nướng nhiều, ăn riết quen rồi thành ghiền.
Mâm cơm miền Tây dân dã với nước dừa tươi cùng cá hủn hỉn kho quẹt (Ảnh: Internet)
Cơm trắng chan nước đá lạnh
Ngoài một số loại trái cây chín như xoài, dưa hấu, chuối,... hay "canh" nước dừa tươi thì một món độc lạ không kém nữa trong bữa cơm ở miền Tây chính là cơm trắng chan nước đá lạnh. Có thể nói không phải tất cả người dân miền Tây đều ăn món này nhưng biết thì chắc chắn ai cũng sẽ biết vì quá quen thuộc.
Sau một buổi làm đồng, làm vườn đổ mồ hôi nhà có sẵn cơm nguội với vài con khô mặn chiên hoặc cá chiên giòn đậm muối cũng dễ dàng qua bữa. Thời tiết nóng nực, cơ thể cũng mệt mỏi vì mất nước nên mỗi người bới một tô cơm rồi chan nước đá lạnh vô vừa giải khát giải nhiệt lại dễ ăn.
Độc lạ cơm chan nước đá lạnh. (Ảnh: Sưu tầm)
Cơm chan nước cơm
Ở miền Tây, từ thời xa xưa nước cơm được gọi với cái tên "sữa của nhà nghèo" vì nước cơm là phần chứa rất nhiều chất dinh dưỡng được chắt ra trước khi cơm sôi và cạn.
Nước cơm có vị ngọt nhẹ từ thành phần đường glucose có trong gạo cũng như vị béo sếnh của "chất kết dính" cho hạt gạo. Nước cơm không chỉ được dành cho trẻ nhỏ trong nhà mà còn được chắt ra làm canh cho cả nhà "bon miệng no bụng nữa".
Đặc biệt nơi xứ dừa Bến Tre có món tủ tép bạc/tôm lóng rang nước cốt dừa hay còn gọi rang dừa, mâm cơm bày ra một tô "canh nước cơm" và dĩa tép rang dừa thì rồi nồi cơm bữa đó phải vét tới lủng. Một chén cơm đơn sơ nhưng lại lôi cuốn vị giác đến khó tả, chén cơm chan nước cơm ngọt ngào tuổi thơ gắp thêm vài con tép thơm béo thấm đẫm nước cốt dừa mặn mặn ngậy ngậy mà mê mẩn.
Nước cơm và tép rang dừa là một bộ đôi "kiểu mẫu" của bữa cơm miền Tây. (Ảnh: Internet)
Mặc dù là những món ăn "nhà nghèo" nhưng 3 món ăn độc lạ của người miền Tây vừa khiến du khách thập phương ngạc nhiên lại tạo nên nét đặc sắc cho nền văn hóa ẩm thực miền sông nước.
Giờ đây người miền Tây không còn thiếu thốn trong cái ăn với rất nhiều những đặc sản nhưng những món ăn dân dã với khô con mắm đã trở thành kỷ niệm đẹp của tuổi thơ bao nhiêu thế hệ.
